Wszystkie zaburzenia wchodzące w skład autyzmu, określa się mianem ASD (Autistic Spectrum Disorder), czyli spektrum autyzmu. Wyróżniamy autyzm dziecięcy, zespół Aspergera, autyzm atypowy, całościowe zaburzenia rozwojowe.
Zaburzenia są zróżnicowane, wyróżnia się jednak kilka charakterystycznych objawów, które dotyczą wszystkich chorych.
Problemy w kontaktach społecznych. Charakterystyczny jest brak utrzymywania kontaktu wzrokowego z obcymi, a nawet z rodzicami. Chorzy, często unikają kontaktu z innymi, nie chcą być dotykani, nadmiernie skupiają się na jednej czynności nie zwracając uwagi na otaczającą ich rzeczywistość. Z drugiej strony są też dzieci, które wręcz przeciwnie, chcą się bawić i nawiązywać kontakty, jednak przeszkadza im opór rówieśników, którzy traktują chorych z dystansem i odrzuceniem.
Problem z komunikacją. Problem wiąże się z opóźnieniem rozwoju mowy zarówno w aspekcie ruchomym (artykułowanie słów) jak i czuciowym (umiejętność rozumienia słów). Zaburzenia mowy nie są w żaden sposób zastępowane mimiką, gestami, przedmiotami. Niejednokrotnie nawet prosty kontakt jest bardzo trudny.
Są inni. Osoby z autyzmem inaczej postrzegają świat. Nie mówimy gorzej, ale po prostu inaczej – inaczej widzą kolory, inaczej czują zapach, smak, ból. Niezauważalne dla nas bodźce potrafią wywołać u nich silną reakcję.
Specyficzne zainteresowania. Zabawa jest niekonwencjonalna, oryginalna i specyficzna dla konkretnego dziecka. Obserwuje się wielokrotne powtarzanie tej samej czynności i korzystanie z dziwnych przedmiotów. Często zauważamy szczególne zainteresowanie jedną konkretną rzeczą, która pochłaniają dziecko w całości.
U osób z autyzmem obok specyficznych cech diagnostycznych występuje często szereg innych objawów czy schorzeń takich jak depresja, fobie, zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, a także trudne zachowania, zaburzenia snu i odżywiania, napady złości i (auto)agresji.
Skąd się bierze autyzm? Znaczącą rolę odgrywa podatność genetyczna, czynniki środowiska, infekcje, nieprawidłowości metaboliczne, zaburzenia w czasie ciąży i porodu. Mimo rosnącej liczby badań, wciąż nie wiemy skąd dokładnie bierze się choroba.
Szacuje się, że na całym świecie u około jednego na 160 dzieci diagnozuje się zaburzenia ze spektrum autyzmu. Poziom funkcjonowania intelektualnego osób z autyzmem jest bardzo zróżnicowany. Podczas, gdy niektóre osoby z autyzmem mogą żyć samodzielnie, inne są poważnie niepełnosprawne i wymagają opieki i wsparcia przez całe życie.
pedagog specjalny A. Opiatowska
