Drodzy Rodzice,
przed przerwą świąteczną w naszej szkole prowadzone były online warsztaty profilaktyczne. Zajęcia prowadzili wykwalifikowani specjaliści ze Stowarzyszenia Epsilon Plus. Zajęciami zostały objęte wszystkie klasy, tematy zajęć wybierali wychowawcy w zależności od potrzeb konkretnej grupy.
Dziś pragnę przybliżyć Państwu zagadnienie profilaktyki i w kilku zdaniach odpowiedzieć na pytania: co to jest profilaktyka ? i po co to w szkole?
Jak podaje Encyklopedia PWN: słowo „profilaktyka” pochodzi z języka greckiego i oznacza: zapobieganie, prewencja, jest to zespół działań i środków stosowanych w zapobieganiu występowaniu zjawisk niepożądanych i negatywnych w przyrodzie, w tym w życiu ludzkim, jednostkowym bądź społecznym.
Jak wskazują liczne badania naukowe, intensywność zagrożeń w rozwiniętych społeczeństwach wzrasta szybciej, niż społeczna dojrzałość i samoświadomość młodych ludzi, którzy najczęściej podejmują zachowania ryzykowne. Dlatego należy położyć duży nacisk na działania profilaktyczne mające na celu zapobieganie wszelkiej patologii. Ponieważ akceleracja rozwoju fizjologicznego i poznawczego, przy opóźnieniu dojrzewania społecznego i ekonomicznego zwiększa skłonność do sięgania po legalne i nielegalne substancje psychoaktywne oraz inne „zakazane owoce”, traktowane przez dzieci i młodzież jako rozrywka zastępująca prawdziwe wyzwania życiowe. Na skutek narastającej cyfryzacji i wzrostu udziału mediów elektronicznych w komunikacji zmienia się model relacji interpersonalnych. Przenoszą się one w świat wirtualny, choć niosą nadal realny ładunek emocjonalny i rodzą życiowe skutki. Poważne wyzwania wynikają też z wymagań edukacyjnych i konieczności planowania kariery już na etapie szkoły podstawowej lub średniej, co często wywołuje stres. Sprostanie sytuacji wymaga więc wdrażania systemowych działań profilaktycznych o potencjale odpowiadającym potrzebom.
Realizacja szeroko pojętej profilaktyki w szkole wpływa nie tylko na poczucie bezpieczeństwa u dzieci, lecz także sprzyja rozwijaniu szeregu umiejętności społecznych niezbędnych w dorosłym życiu, pomaga kształtować inteligencję społeczną i emocjonalną.
Pedagog jest współorganizatorem, współuczestnikiem i koordynatorem realizacji zadań określonych w Programie Wychowawczo-Profilaktycznym. W naszym szkolnym Programie Profilaktyczno – Wychowawczym zadania podzielone są na sfery: intelektualną, moralną, społeczną, emocjonalną oraz zadania leżące w sferze profilaktycznej. Każdy wychowawca na początku roku szkolnego opracowując Plan Pracy Wychowawczej na dany rok szkolny zamieszcza w nim wybrane zadania zamieszczone w Programie Wychowawczo – Profilaktycznym i realizuje ze swoimi wychowankami na lekcjach. Zadania te realizują też pozostali nauczyciele, wychowawcy świetlicy szkolnej oraz szkolni specjaliści, wplatając je w swoje działania. Szkoła do realizacji zadań zawartych w Programie Wychowawczo – Profilaktycznym może zapraszać również specjalistów z zewnątrz: psychologów, psychoterapeutów uzależnień, firmy zajmujące się realizacją profilaktyki oraz instytucje pomocowe takie jak Policja czy Straż Miejska.
Tak jak wspomniałam już na początku, profilaktyka realizowana w szkole oparta jest o zadania zamieszczone w szkolnym Programie Wychowawczo – Profilaktyczny, którego realizację narzuca Ustawa Prawo Oświatowe.
Ustawodawca wskazując na konieczności prowadzenia działań profilaktycznych w szkole podkreśla, jak ważną pełnią rolę w życiu młodego człowieka. Jak bardzo wpływają na życie i funkcjonowanie uczniów w teraźniejszości oraz w przyszłości. To właśnie wykształcone w tym procesie umiejętności często decydują o przyszłości młodych ludzi. Dlatego tak ważne są przemyślane działania mające na celu wspieranie uczniów na różnych płaszczyznach, mające za zadanie wpływanie na rozwój osobowości we wszystkich sferach: fizycznej, psychicznej (emocjonalnej i intelektualnej), społecznej i duchowej.
Zmiany społeczne, które w ostatnich latach zachodzą bardzo szybko, sprawiają, że otaczający nas świat uległ radykalnej przemianie, a współczesnemu młodemu człowiekowi na co dzień towarzyszy nadmiar informacji, nieprzewidywalność i niepewność jutra. Coraz częściej młodzi ludzie borykają się z poczuciem braku sensu życia, brakiem perspektyw, a także z problemami związanymi z odnalezieniem własnej tożsamości. W tak skonstruowanym świecie coraz trudniej odnaleźć fundamentalne wartości, których ostoją jeszcze do niedawna była rodzina, nauczyciele i duchowni. Jednakże i te trzy środowiska nie zdołały uchronić się przed zachodzącymi zmianami, które wciąż na nowo wyznaczają kierunki działania każdego z nas. Dlatego tak ważna staje się rola nauczycieli w procesie wychowania młodego pokolenia, w którym pedagodzy powinni być osobami kreującymi i wspierającymi rozwój wychowanka we wszystkich czterech sferach.
Niezwykle istotne jest, aby uczniowie mieli poczucie, że wszyscy nauczyciele mówią jednym głosem, a zasady obowiązujące w szkole są czytelne, zrozumiałe i takie same dla wszystkich. Dlatego tak ważne jest opracowanie Programu Wychowawczo – Profilaktycznego ze wskazaniem do realizacji przez wychowawców i poszczególnych nauczycieli jednakowych zadań. Nadmienię tylko, że corocznie przed opracowaniem Programu Wychowawczo – Profilaktycznego opracowywana jest przez pedagoga diagnoza. Aby Program Wychowawczo – Profilaktyczny mógł być realizowany w placówce musi zostać zatwierdzony przez Radę Rodziców.
Agata Mroczkowska, pedagog
